CHECKLIST 10 ĐIỂM AN TOÀN CẦN KIỂM TRA TRƯỚC MỖI CA LÀM VIỆC

Nhiều người vận hành thường có thói quen "nhảy lên xe và chạy ngay", bỏ qua bước kiểm tra đầu ngày vì cho rằng nó tốn thời gian. Nhưng hãy nhớ rằng: 10 phút kiểm tra có thể giúp bạn tránh được 8 giờ dừng máy sửa chữa.
Trong bài viết này, đội ngũ kỹ thuật của Tam Hoàng Minh sẽ cung cấp cho bạn một Checklist 10 điểm an toàn "sống còn". Đây không chỉ là danh sách việc cần làm, mà là một quy trình tư duy chuyên nghiệp, giúp bạn chủ động phát hiện và ngăn chặn rủi ro trước khi chúng kịp xảy ra.

GIAI ĐOẠN 1: KIỂM TRA 360° QUANH MÁY (WALK-AROUND INSPECTION)

Trước khi bước chân lên cabin, hãy đi một vòng quanh máy. Đôi mắt của bạn là công cụ chẩn đoán rẻ tiền và hiệu quả nhất.

1. Kiểm tra rò rỉ dưới gầm & thân máy (dầu, nước)

Hãy nhìn xuống đất, ngay dưới vị trí động cơ, bơm thủy lực và các cầu xe. Bất kỳ vũng dầu, nhớt hay nước làm mát nào (dù chỉ là vài giọt) đều là dấu hiệu bất thường. Một vết rò rỉ nước làm mát (như VIPEC SV-1) nhỏ có thể dẫn đến quá nhiệt, thổi gioăng mặt máy. Một vết rò rỉ dầu thủy lực không chỉ gây mất áp, làm máy yếu, mà còn là nguy cơ cháy nổ cực kỳ cao.

2. Kiểm tra dàn chân (xích/lốp)

Dàn chân là bộ phận chịu mài mòn và tốn kém nhất.

- Đối với máy xích (Xe đào, xe ủi): Kiểm tra độ chùng xích. Xích quá căng sẽ "ghì" máy, làm tăng ma sát, mài mòn bánh sao và ga lăng cực nhanh, đồng thời làm máy tốn nhiên liệu hơn. Xích quá chùng có nguy cơ tuột xích, gây hỏng hóc nghiêm trọng. Kiểm tra xem có ốc gá lá xích nào bị lỏng hoặc gãy không.

- Đối với máy lốp (Xe xúc lật, xe lu lốp): Kiểm tra áp suất lốp. Lốp non hơi làm tăng lực cản lăn (tốn nhiên liệu), mất ổn định và có thể gây nổ lốp khi tải nặng. Kiểm tra các vết nứt, vỡ trên thành lốp.

3. Kiểm tra cơ cấu công tác (ắc gầu, cần...)

Nhìn kỹ vào các khớp nối ắc gầu, ắc tay cần, ắc chân cần. Tìm kiếm các dấu hiệu bất thường như chốt chẻ (cotter pin) bị gãy hoặc mất. Một chiếc chốt bị tuột ra có thể làm ắc bị trôi, gây gãy vỡ cần hoặc tay đòn, dẫn đến tai nạn thảm khốc. Kiểm tra các đường ống thủy lực trên cần xem có bị rạn nứt, phồng rộp hay rò rỉ không.

4. Kiểm tra an toàn chung (đèn, gương, kính)

Đảm bảo tất cả đèn làm việc, đèn tín hiệu không bị vỡ. Gương chiếu hậu (đặc biệt là gương cầu lồi xóa điểm mù) phải sạch sẽ, không nứt vỡ. Kính chắn gió và cửa sổ cabin phải sạch để đảm bảo tầm nhìn tối đa.

GIAI ĐOẠN 2: KIỂM TRA DƯỚI NẮP CAPO (TRƯỚC KHI NỔ MÁY)

Mở khoang động cơ và kiểm tra các mức dịch - "máu" của thiết bị.

5. Kiểm tra mức dầu động cơ & dầu thủy lực

Luôn kiểm tra khi máy nguội và trên nền phẳng. Rút que thăm dầu động cơ, lau sạch, cắm lại và rút ra để đọc mức. Dầu phải nằm giữa vạch "MIN" và "MAX". Tương tự, kiểm tra mắt thăm dầu thủy lực. Thiếu dầu bôi trơn dù chỉ trong vài phút cũng đủ để gây lột biên, cháy bạc. Dầu có màu trắng đục như sữa là dấu hiệu nhiễm nước, cần xử lý ngay.

6. Kiểm tra hệ thống làm mát

Kiểm tra mức nước làm mát trong bình phụ (expansion tank). TUYỆT ĐỐI KHÔNG mở nắp két nước chính khi máy còn nóng.

Như đã phân tích trong bài Tầm quan trọng của nước làm mát, nếu thấy hao hụt, đừng bao giờ châm nước lọc. Nước lọc chứa khoáng chất sẽ gây đóng cặn, rỉ sét và xâm thực, phá hủy động cơ của bạn. Hãy luôn châm thêm bằng dung dịch nước làm mát pha sẵn đúng chuẩn (như VIPEC SV-1).

7. Kiểm tra hệ thống nạp khí

Kiểm tra chỉ báo tắc trên bầu lọc gió. Nếu chỉ báo chuyển sang màu đỏ, có nghĩa là lọc gió đã bị bẩn. Động cơ thiếu không khí sẽ dẫn đến khói đen, động cơ bị lì, yếu tải và tiêu hao nhiên liệu nghiêm trọng. Đồng thời, kiểm tra kỹ các ống cao su nạp khí từ lọc gió đến turbo, đảm bảo chúng không bị rách, nứt (dẫn đến bụi bẩn đi thẳng vào động cơ).

GIAI ĐOẠN 3: KIỂM TRA TRONG CABIN & VẬN HÀNH

Sau khi kiểm tra bên ngoài an toàn, hãy lên cabin.

8. Kiểm tra hệ thống cảnh báo (Dashboard)

Bật chìa khóa sang nấc "ON" (chưa đề nổ). Quan sát bảng táp-lô. Tất cả các đèn cảnh báo (áp suất dầu, sạc ắc quy, nhiệt độ nước...) phải sáng lên trong vài giây (để kiểm tra bóng đèn) rồi tắt.

Khi nổ máy: Đảm bảo tất cả đèn cảnh báo nguy hiểm phải tắt. Nếu đèn báo áp suất dầu (hình bình dầu) hoặc đèn Check Engine vẫn sáng, bạn phải tắt máy ngay lập tức và tìm nguyên nhân. Đây có thể là dấu hiệu của pan bệnh xe lu không đề nổ được hoặc vấn đề nghiêm trọng về bôi trơn.

9. Kiểm tra chức năng an toàn (ghế, dây an toàn, còi, phanh)

Đây là bước đảm bảo tính mạng. Điều chỉnh ghế ngồi, thắt dây an toàn và giật mạnh để kiểm tra khóa hãm. Bóp còi để đảm bảo âm thanh to, rõ.

Thử phanh: Trước khi di chuyển vào khu vực làm việc, hãy thử phanh. Kiểm tra cả phanh chân (service brake) và phanh tay/phanh đỗ (parking brake) để đảm bảo chúng hoạt động tin cậy.

10. Lắng nghe âm thanh bất thường & quan sát khói

Để máy nổ không tải (warm-up) khoảng 3-5 phút theo mẹo vận hành tiết kiệm nhiên liệu. Mở cửa sổ và lắng nghe. Máy móc luôn "nói chuyện" với bạn qua âm thanh.

Bạn có nghe thấy tiếng hú từ cầu xe (dấu hiệu của dầu cầu xuống cấp)? Hay tiếng rít từ bơm thủy lực (dấu hiệu thiếu dầu hoặc xâm thực)? Bất kỳ âm thanh lạ nào khác với ngày hôm qua đều là một cảnh báo cần được kiểm tra. Đồng thời, quan sát màu khói (đen, trắng, xanh) để đánh giá "sức khỏe" buồng đốt.

BIẾN 10 PHÚT KIỂM TRA THÀNH VĂN HÓA AN TOÀN

Thực hiện 10 bước trên chỉ mất khoảng 10-15 phút, nhưng nó là sự khác biệt giữa một ngày làm việc hiệu quả và một ngày thảm họa. Hãy biến checklist này thành một "nghi thức" không thể bỏ qua trước mỗi ca làm việc.

Tại Tam Hoàng Minh, chúng tôi hiểu rằng an toàn và hiệu suất luôn song hành. Khi quy trình kiểm tra của bạn phát hiện ra vấn đề - dù là rò rỉ dầu, cần thay lọc chất lượng, hay cần một loại mỡ bôi trơn đúng chuẩn như Doga Lithium MP hoặc Palco Chassis Grease - chúng tôi luôn sẵn sàng cung cấp các giải pháp vật tư chính hãng và dịch vụ kỹ thuật chuyên sâu.

Đừng đánh cược với sự may rủi. Hãy kiểm tra máy của bạn mỗi ngày, và hãy liên hệ với Tam Hoàng Minh (Hotline: 0985 04 80 30) khi bạn cần một đối tác tin cậy.