BÍ QUYẾT BẢO DƯỠNG XÍCH, GA LĂNG, BÁNH SAO ĐỂ KÉO DÀI TUỔI THỌ KHUNG GẦM

Tuy nhiên, rất nhiều chủ sở hữu và người vận hành lại xem nhẹ việc bảo dưỡng bộ phận khung gầm, chỉ chú ý đến nó khi các dấu hiệu mài mòn đã trở nên nghiêm trọng hoặc khi sự cố hỏng hóc xảy ra, gây gián đoạn công việc và chi phí sửa chữa khổng lồ.

Hiểu rõ điều này, trong bài phân tích chuyên sâu hôm nay, đội ngũ kỹ thuật của Vipec Hoàng Minh sẽ cung cấp cho bạn một cẩm nang toàn diện: từ việc hiểu rõ cấu tạo, phân tích các "kẻ thù" thầm lặng gây mài mòn, đến các bí quyết bảo dưỡng và vận hành để kéo dài tuổi thọ bộ phận khung gầm một cách tối đa.

GIẢI MÃ BỘ PHẬN KHUNG GẦM - NỀN TẢNG CHỊU TOÀN BỘ TẢI TRỌNG MÁY

Để bảo dưỡng hiệu quả, trước tiên chúng ta cần hiểu rõ chức năng của các thành phần cốt lõi cấu tạo nên bộ phận khung gầm của xe lu, xe ủi, xe xúc:

1. Xích (Track Chains/Links): Là bộ khung xương của toàn bộ hệ thống, bao gồm nhiều mắt xích (links), ắc (pins) và bạc (bushings) được lắp ráp lại với nhau. Đây là bộ phận chịu kéo và mài mòn trực tiếp khi di chuyển.

2. Ga lăng (Track Rollers): Bao gồm ga lăng đè (lower rollers) và ga lăng đỡ (upper rollers). Chúng có vai trò như những "bánh xe" đỡ toàn bộ trọng lượng của máy và dẫn hướng cho dải xích di chuyển thẳng.

3. Bánh sao (Sprockets): Là bánh răng lớn được nối trực tiếp với motor di chuyển, có nhiệm vụ ăn khớp vào các bạc của xích để kéo và tạo ra chuyển động cho toàn bộ dải xích.

4. Bánh dẫn hướng & Bộ căng xích (Idlers & Track Adjusters): Bánh dẫn hướng nằm ở phía trước, có nhiệm vụ dẫn hướng cho dải xích và cùng với hệ thống tăng xích (thường là xi lanh mỡ) để duy trì độ căng phù hợp cho xích.

Cơ chế hoạt động đồng bộ: Motor di chuyển quay bánh sao, bánh sao ăn khớp vào bạc xích và kéo toàn bộ dải xích di chuyển. Trọng lượng của máy đè lên các ga lăng đè, các ga lăng này lăn trên bề mặt bên trong của các mắt xích. Bánh dẫn hướng và ga lăng đỡ giữ cho dải xích luôn đi đúng quỹ đạo. Tất cả các bộ phận này làm việc đồng bộ với nhau. Bất kỳ sự mài mòn quá mức ở một bộ phận nào cũng sẽ gây ra hiệu ứng domino, làm tăng tốc độ mài mòn của các bộ phận còn lại.

Thực trạng đáng báo động: Chu kỳ bảo dưỡng bộ phận khung gầm theo khuyến nghị của nhà sản xuất thường là sau mỗi 250-500 giờ hoạt động. Tuy nhiên, thực tế tại nhiều công trường, việc bảo dưỡng thường bị bỏ qua cho đến khi hỏng hóc xảy ra. Lối vận hành "chạy đến hỏng" (run-to-failure) này có thể làm giảm tới 50% tuổi thọ của bộ phận khung gầm và gây ra chi phí thay thế đột xuất lên đến hàng trăm triệu đồng.

Tất cả các bộ phận này làm việc đồng bộ với nhau. Bất kỳ sự mài mòn quá mức ở một bộ phận nào cũng sẽ gây ra hiệu ứng domino, làm tăng tốc độ mài mòn của các bộ phận còn lại.

3 "KẺ THÙ THẦM LẶNG" ĐANG PHÁ HỦY BỘ PHẬN KHUNG GẦM CỦA BẠN MỖI NGÀY

Mài mòn là điều không thể tránh khỏi, nhưng tốc độ mài mòn lại hoàn toàn có thể kiểm soát được. Hầu hết các hư hỏng sớm đều đến từ 3 nguyên nhân chính sau:

1. Mài mòn do ma sát (Abrasion) - Kẻ thù số 1

Bùn, đất, cát, đá dăm hoạt động như một loại "giấy nhám lỏng". Khi chúng lọt vào giữa các chi tiết chuyển động như ắc và bạc, giữa ga lăng và xích, chúng sẽ mài mòn kim loại với tốc độ cực nhanh. Một bộ phận khung gầm sạch sẽ có thể hoạt động bền bỉ gấp 2-3 lần một bộ phận khung gầm luôn bị bao phủ trong bùn đất.

Môi trường làm việc nhiều vật liệu mài mòn có thể tăng tốc độ hư hỏng lên đến 200%. Chi phí thay thế sớm một bộ xích hay ga lăng có thể tiêu tốn của bạn hàng chục triệu đồng, chưa kể thời gian dừng máy.

2. Độ căng xích không đúng (Improper Tension) - Con dao hai lưỡi

Xích quá căng (Too Tight): Đây là một sai lầm chết người. Xích quá căng làm tăng đột ngột ma sát và tải trọng lên toàn bộ các chi tiết: mài mòn nhanh bạc, ắc, bánh sao, ga lăng và bánh dẫn hướng. Nó cũng làm động cơ và hệ thống thủy lực phải làm việc nặng nề hơn, có thể làm tăng tiêu thụ nhiên liệu lên 10-15% và gây áp lực lên các chi tiết như bơm thủy lực, một vấn đề chúng ta đã phân tích trong bài viết về pan bệnh xe lu.

Xích quá chùng (Too Loose): Xích chùng không chỉ làm tăng độ rung và tiếng ồn mà còn có thể khiến xích bị trật ra khỏi ga lăng hoặc bánh sao, đặc biệt khi di chuyển trên địa hình không bằng phẳng hoặc khi quay đầu. Việc trật xích có thể gây hư hỏng nghiêm trọng ngay lập tức cho ga lăng, khung sườn và làm gián đoạn công việc, gây thiệt hại chi phí hàng triệu đồng mỗi ngày.

3. Thói quen vận hành sai cách (Poor Operating Habits)

Việc di chuyển với tốc độ cao, đặc biệt là chạy lùi, sẽ làm tăng tốc độ mài mòn giữa bạc xích và răng bánh sao. Quay vòng liên tục về một phía sẽ làm mòn nhanh hơn các thành bên (flanges) của ga lăng và bánh dẫn hướng ở phía đó. Vận hành trên dốc hoặc bề mặt gồ ghề làm tăng tải trọng không đồng đều lên toàn bộ hệ thống.

CẨM NANG BẢO DƯỠNG CHUYÊN SÂU - BÍ QUYẾT TỐI ƯU HÓA TUỔI THỌ

Bảo dưỡng bộ phận khung gầm không đòi hỏi công nghệ phức tạp, nhưng yêu cầu sự nhất quán và kỷ luật.

1. Vệ sinh bộ phận khung gầm hàng ngày - Việc quan trọng nhất!

Cuối mỗi ngày làm việc, hãy dành 10-15 phút dùng vòi nước áp lực cao hoặc xẻng để loại bỏ toàn bộ bùn đất bám trên xích, ga lăng, bánh sao và khu vực khung gầm. Đặc biệt chú ý làm sạch khu vực ga lăng đỡ và bánh dẫn hướng. Việc này giúp giảm đáng kể sự mài mòn do ma sát vào ngày hôm sau và cho phép bạn kiểm tra các dấu hiệu rò rỉ, hư hỏng dễ dàng hơn.

2. Kiểm tra & điều chỉnh độ chùng xích định kỳ (mỗi 50-100 giờ)

Di chuyển máy tới một đoạn ngắn trên nền phẳng để xích tự làm sạch và ổn định vị trí.

Dùng một thanh thước thẳng, dài đặt lên đỉnh của dải xích, gác từ bánh dẫn hướng đến ga lăng đỡ gần nhất.

Xác định điểm có độ chùng lớn nhất trên dải xích. Dùng thước dây đo khoảng cách từ mép dưới của thanh thước thẳng đến mặt trên của mắt xích tại điểm đó.

So sánh với thông số tiêu chuẩn của nhà sản xuất (thường dao động từ 30-50mm cho hầu hết các dòng máy xúc, ủi).

Để điều chỉnh, tìm vú bơm mỡ của hệ thống tăng xích (thường nằm sau một tấm che ở khung xích, gần bánh dẫn hướng). Bơm mỡ vào sẽ làm tăng độ căng, xả mỡ ra sẽ làm giảm độ căng. Lưu ý: Luôn tham khảo sách hướng dẫn vận hành để có thông số và quy trình chính xác nhất.

3. Kiểm tra độ mòn bằng mắt thường (mỗi 250 giờ)

Bánh Sao: Quan sát các đỉnh răng của bánh sao. Nếu chúng bắt đầu bị mòn nhọn như "răng cá mập", đó là dấu hiệu bánh sao đã mòn và cần được thay thế. Bánh sao mòn sẽ phá hủy bạc xích rất nhanh.

Ga Lăng: Kiểm tra bề mặt và các gờ (thành bên) của ga lăng đè. Nếu bề mặt bị mòn phẳng hoặc các gờ bị mòn sắc, chúng sẽ không còn khả năng dẫn hướng xích tốt.

Bạc Xích (Bushings): Quan sát mặt ngoài của các bạc xích. Nếu chúng bị mòn một bên (mòn hình chữ D) rõ rệt, đó là dấu hiệu cần xem xét việc xoay bạc (nếu thiết kế cho phép) hoặc thay thế.

4. Kiểm tra rò rỉ dầu

Kiểm tra kỹ khu vực xung quanh các ga lăng và bánh dẫn hướng. Nếu có dấu hiệu rò rỉ dầu, điều đó có nghĩa là các phốt làm kín bên trong đã hỏng và cần được thay thế ngay lập tức để tránh phá hủy toàn bộ cụm chi tiết.

GIẢI PHÁP TOÀN DIỆN TỪ VIPEC HOÀNG MINH

Bảo dưỡng đúng cách sẽ làm chậm quá trình mài mòn, nhưng đến một lúc nào đó, việc thay thế là không thể tránh khỏi. Khi đó, chất lượng của phụ tùng thay thế sẽ quyết định tuổi thọ của bộ phận khung gầm trong giai đoạn tiếp theo.

Vipec Hoàng Minh cung cấp một giải pháp toàn diện cho bộ phận khung gầm thiết bị của bạn:

- Phụ tùng bộ phận khung gầm chất lượng cao: Chúng tôi cung cấp đầy đủ các loại xích, ga lăng, bánh sao, bánh dẫn hướng... cho hầu hết các dòng máy công trình phổ biến tại Việt Nam, đảm bảo chất lượng thép và độ cứng theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất. Đầu tư vào phụ tùng chất lượng không phải là chi phí, mà là khoản tiết kiệm cho tương lai, giúp bạn tránh được những con số thiệt hại hàng trăm triệu đồng.

- Dịch vụ tư vấn & kiểm tra tại công trình: Đội ngũ kỹ thuật của chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ kiểm tra, đánh giá mức độ mài mòn và tư vấn cho bạn kế hoạch sửa chữa, thay thế phù hợp và tiết kiệm nhất.

Bộ phận khung gầm là nền tảng cho sự ổn định và sức mạnh của chiếc xe. Việc đầu tư thời gian vào việc vệ sinh, kiểm tra độ chùng xích và vận hành đúng cách sẽ mang lại lợi ích khổng lồ về mặt chi phí và giảm thiểu thời gian dừng máy. Hãy xem việc chăm sóc bộ phận khung gầm là một khoản đầu tư, không phải là một chi phí. Và khi bạn cần những phụ tùng thay thế đáng tin cậy nhất, hãy liên hệ với Vipec Hoàng Minh.